عَنْ عُثْمَانَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «خَيْرُكُمْ مَنْ تَعَلَّمَ القُرْآنَ وَعَلَّمَهُ»
حضرت عثمان رض می گوید پیامبر ص فرمودند:" بهترین شما کسی است که قرآن را یاد بگیرد و به دیگران یاد دهد ".
صحیح بخاری ۵۰۲۷
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ، أَنَّ رَسُولَ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنْ صَلَّى عَلَيَّ وَاحِدَةً صَلَّى الله عَلَيْهِ عَشْرًا»
ابو هریره رض از پیامبر ص نقل می کند که فرمودند:" هر کس یک بار بر من درود بفرستد، خدا ده بار بر او درود می فرستد ".
منبع: صحیح مسلم ۴۰۸
قَالَ النَّبِيُّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «الأَنْصَارُ لاَ يُحِبُّهُمْ إِلَّا مُؤْمِنٌ، وَلاَ يُبْغِضُهُمْ إِلَّا مُنَافِقٌ، فَمَنْ أَحَبَّهُمْ أَحَبَّهُ اللَّهُ، وَمَنْ أَبْغَضَهُمْ أَبْغَضَهُ اللَّهُ»
پیامبر ص فرمودند:« انصار: آنها را فقط مومنان دوست می دارند و با آنها فقط منافقان دشمن اند. پس هر کسی آنها دوست بدارد الله او را دوست دارد و هر کس آنها را دشمن بداند، الله هم با او دشمن است»
منابع:
صحیح بخاری ۳۷۸۳
صحیح مسلم ۷۵
قَالَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: " التَّثَاؤُبُ مِنَ الشَّيْطَانِ، فَإِذَا تَثَاءَبَ أَحَدُكُمْ فَلْيَرُدَّهُ مَا اسْتَطَاعَ، فَإِنَّ أَحَدَكُمْ إِذَا قَالَ: هَا، ضَحِكَ الشَّيْطَانُ "
پیامبر ص فرمودند:" خمیازه از شیطان است، پس هر گاه یکی از شما خمیازه داشت، به اندازه توان جلویش را بگیرد زیرا وقتی یکی از شما می گوید ها (دهان را باز میکند) شیطان می خندد ".
منابع:
صحیح بخاری ۳۲۸۹
صحیح مسلم ۲۹۹۴
____________________
'ها' صدای خمیازه است
مصطفی البغا می گوید خمیازه از شیطان است چون موجب تنبلی و خستگی و دوری از طاعات و عبادات است
علما گفته اند اگر نتوانستید خمیازه را رد کنید، دست خود را جلوی دهان بگیرید
قَالَ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: «إِيَّاكُمْ وَالظَّنَّ، فَإِنَّ الظَّنَّ أَكْذَبُ الحَدِيثِ، وَلاَ تَجَسَّسُوا، وَلاَ تَحَسَّسُوا، وَلاَ تَبَاغَضُوا، وَكُونُوا إِخْوَانًا »
پیامبر ص فرمودند: از گمان بد بپرهیزید که همانا گمان بد، بدترین نوع دروغ است و همین طور از تجسس و تحسس و کینه ورزی اجتناب کنید و برادر باشید.
منابع:
صحیح بخاری ۵۱۴۳
صحیح مسلم ۲۵۶۳
___________________________
در زبان عربی تجسس یعنی عیب جویی و تحسس یعنی غیبت کردن و مفهوم حدیث اینست که سر کشیدن در کار دیگران و عیب جویی از آنان در اسلام ممنوع است.
عَنْ عَائِشَةَ أُمِّ المُؤْمِنِينَ، أَنَّ أُمَّ حَبِيبَةَ، وَأُمَّ سَلَمَةَ ذَكَرَتَا كَنِيسَةً رَأَيْنَهَا بِالحَبَشَةِ فِيهَا تَصَاوِيرُ، فَذَكَرَتَا لِلنَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ فَقَالَ: «إِنَّ أُولَئِكَ إِذَا كَانَ فِيهِمُ الرَّجُلُ الصَّالِحُ فَمَاتَ، بَنَوْا عَلَى قَبْرِهِ مَسْجِدًا، وَصَوَّرُوا فِيهِ تِلْكَ الصُّوَرَ، فَأُولَئِكَ شِرَارُ الخَلْقِ عِنْدَ اللَّهِ يَوْمَ القِيَامَةِ»
از ام المؤمنین عایشه رض نقل شده که ایشان و ام حبیبه رض درباره ی کلیسایی که در حبشه دیده بودند و پر از تصاویر بود با پیامبر ص سخن گفتند، پس آن حضرت ص فرمودند:" آنها كساني بودند كه هرگاه فرد نيكوكاري از آنان، فوت ميكرد، بر قبرش، مسجدي بنا مي كردند و در آن، تصاوير و تمثالهاي آن شخص را نقاشي مي كردند. روز قيامت، اين افراد، بدترين مخلوق، نزد خدا خواهند بود ".
منابع:
صحیح بخاری ۴۲۷
صحیح مسلم ۵۲۸
_________________
** کنیسه در عربی برای معبد مسیحیان و یهودیان، هردو کاربرد دارد
** ام سلمه و ام حبیبه رضی الله عنهما همسران پیامبر ص هستند
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «إِذَا قَاتَلَ أَحَدُكُمْ فَلْيَجْتَنِبِ الوَجْهَ»
ابو هریره رض نقل می کند که پیامبر ص فرمودند:" هر گاه یکی از شما دعوا کرد از سیلی زدن بپرهیزد ".
منابع:
صحیح بخاری ۲۵۵۹
صحیح مسلم ۲۶۱۲
عَنْ أَبِي هُرَيْرَةَ رَضِيَ اللَّهُ عَنْهُ، عَنِ النَّبِيِّ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: « مَنْ تَرَدَّى مِنْ جَبَلٍ فَقَتَلَ نَفْسَهُ، فَهُوَ فِي نَارِ جَهَنَّمَ يَتَرَدَّى فِيهِ خَالِدًا مُخَلَّدًا فِيهَا أَبَدًا، وَمَنْ تَحَسَّى سُمًّا فَقَتَلَ نَفْسَهُ، فَسُمُّهُ فِي يَدِهِ يَتَحَسَّاهُ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدًا مُخَلَّدًا فِيهَا أَبَدًا، وَمَنْ قَتَلَ نَفْسَهُ بِحَدِيدَةٍ، فَحَدِيدَتُهُ فِي يَدِهِ يَجَأُ بِهَا فِي بَطْنِهِ فِي نَارِ جَهَنَّمَ خَالِدًا مُخَلَّدًا فِيهَا أَبَدًا»
ابوهریره رض از پیامبر خدا ص نقل می کند که فرمودند:«هركس، خودش را از بالاي كوهي بيندازد و خودكشي كند، براي هميشه و بطور دائم در آتش جهنم، سقوط مي كند. و هركس, با خوردن زهر, خودكشي كند, براي هميشه و بطور دائم آن زهر را در آتش جهنم در دست خواهد داشت و جرعه جرعه آن را خواهد نوشيد. وهركس، با آهني, خودكشي كند، براي هميشه و بطور دائم, آن آهن را در آتش جهنم بدست خواهد داشت و در شكم اش فرو خواهد برد».
منابع:
صحیح بخاری ۵۷۷۸
صحیح مسلم ۱۰۹
عَنْ عَائِشَةَ، أَنَّ هِنْدَ بِنْتَ عُتْبَةَ، قَالَتْ: يَا رَسُولَ اللَّهِ إِنَّ أَبَا سُفْيَانَ رَجُلٌ شَحِيحٌ وَلَيْسَ يُعْطِينِي مَا يَكْفِينِي وَوَلَدِي، إِلَّا مَا أَخَذْتُ مِنْهُ وَهُوَ لاَ يَعْلَمُ، فَقَالَ: «خُذِي مَا يَكْفِيكِ وَوَلَدَكِ، بِالْمَعْرُوفِ»
از ام المؤمنین عائشه صدیقه رض نقل شده که هند دختر عتبه گفت: ای پیامبر خدا، ابو سفیان مرد بخیلی است و به اندازه ی کفایت من و پسرم به من نمی دهد مگر اینکه خودم مقداری از مالش را در حالیکه او نمی داند بردارم. پس آن حضرت ص فرمودند:" به اندازه مخارج عرفی و معمول زندگی خود و فرزندت بردار".
منبع: صحیح بخاری ۵۳۶۴
________________________
** طبق این حدیث اگر مردی ثروت داشته باشد اما از روی خساست نفقه ی زن و فرزندش را نپردازد، همسرش حق دارد به اندازه ی نفقه ی معمول زندگی، بدون اجازه مرد بردارد و نه برای مخارج اضافی
عَنِ ابْنِ عُمَرَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَيْهِ وَسَلَّمَ: " مِفْتَاحُ الغَيْبِ خَمْسٌ لاَ يَعْلَمُهَا إِلَّا اللَّهُ: لاَ يَعْلَمُ أَحَدٌ مَا يَكُونُ فِي غَدٍ، وَلاَ يَعْلَمُ أَحَدٌ مَا يَكُونُ فِي الأَرْحَامِ، وَلاَ تَعْلَمُ نَفْسٌ مَاذَا تَكْسِبُ غَدًا، وَمَا تَدْرِي نَفْسٌ بِأَيِّ أَرْضٍ تَمُوتُ، وَمَا يَدْرِي أَحَدٌ مَتَى يَجِيءُ المَطَرُ "
این عمر رض نقل می کند که رسول الله ص فرمودند :" کلید غیب پنج چیز است، غیر الله هیچکس آنها را نمی داند: هیچکس نمی داند فردا چه خواهد شد، هیچکس نمی داند در رحم چیست، و هیچکس نمی داند فردا چه خواهد کرد، و هیچکس نمی داند کجا خواهد مرد، و هیچکس نمی داند چه زمانی باران خواهد آمد ".
منبع: صحیح بخاری ۱۰۳۹
عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، عَنِ النَّبِیِّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ قَالَ: «مَنِ اطَّلَعَ فِی بَیْتِ قَوْمٍ بِغَیْرِ إِذْنِهِمْ، فَقَدْ حَلَّ لَهُمْ أَنْ یَفْقَئُوا عَیْنَهُ»
ابو هریره رض از رسول الله ص نقل می کند که فرمودند:" هر کس بدون اجازه ی گروهی به خانه ی آنها بنگرد، برای آنها حلال کرده است که چشمانش را در بیاورند".
منبع: صحیح مسلم ۲۱۵۸
قَالَ رَسُولُ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: " أَرْبَعُ خِلاَلٍ مَنْ کُنَّ فِیهِ کَانَ مُنَافِقًا خَالِصًا: مَنْ إِذَا حَدَّثَ کَذَبَ، وَإِذَا وَعَدَ أَخْلَفَ، وَإِذَا عَاهَدَ غَدَرَ، وَإِذَا خَاصَمَ فَجَرَ، وَمَنْ کَانَتْ فِیهِ خَصْلَةٌ مِنْهُنَّ کَانَتْ فِیهِ خَصْلَةٌ مِنَ النِّفَاقِ حَتَّى یَدَعَهَا "
رسول الله صلی الله علیه و سلم فرمودند :" چهار ویژگی هست که در هر کس باشد، او منافق کامل است، چون سخن می گوید دروغ می گوید، و چون وعده دهد خلافش عمل کند،و چون عهد ببندد بفریبد، و چون دعوا کند ناسزا گوید، و هر کس یکی از این ویژگی ها در او باشد ویژگی نفاق در او هست تا زمانیکه ان را ترک کند "
منبع: صحیح بخاری ۳۱۷۸
_________________________________
** مؤمن حقیقی باید تلاش کند این ویژگی ها را نداشته باشد و اگر به طور ناخودآگاه دچار یکی از آنها شد باید آنرا ترک کند
عَنْ أَبِی هُرَیْرَةَ، قَالَ: قَالَ رَسُولُ اللهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: «جُزُّوا الشَّوَارِبَ، وَأَرْخُوا اللِّحَى خَالِفُوا الْمَجُوسَ»
ابوهریره رض می گوید که رسول الله ص فرمودند:"سبیلهایتان را کوتاه کنید و ریشهایتان را بگذارید ( تا بلند شود )، با مجوس مخالفت کنید
منبع: صحیح مسلم ۲۶۰
_________________________
** طبق این حدیث برخی علما گذاشتن ریش و زدن سبیل را فرض اعلام کرده اند اما اکثر علما معتقدند این حکم رسول الله ص مستحب است و فرضی در کار نیست
** دستور مخالفت با مجوس تنها مربوط به حالت مو نیست، بلکه طبق این حدیث و احادیث دیگر، مومنان وظیفه دارند در همه زمینه ها با اهل مجوس مخالفت کنند
عَنْ عَبْدِ العَزِیزِ بْنِ صُهَیْبٍ، قَالَ: سَمِعْتُ أَنَسًا، یَقُولُ: کَانَ النَّبِیُّ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ إِذَا دَخَلَ الخَلاَءَ قَالَ: «اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنَ الخُبُثِ وَالخَبَائِثِ»
از عبدالعزیز پسر سهیل گفت از انس شنیدم که می گفت: هر گاه رسول الله صلی الله علیه و سلم وارد مستراح می شد می فرمود:" ای الله از شیاطین نر و ماده به تو پناه می برم "
منابع:
صحیح بخاری ۱۴۲
صحیح مسلم ۳۷۵
_______________________
**توجه کنید که پسندیده تر آن است که دعا به عربی خوانده شود
** مصطفی البغا می گوید منظور شیاطین نر ماده هر چیز مذموم و مکروه است
**در احادیث دیگری آمده که ورود با وای چپ به مستراح مستحب است
عَنْ أَبِی بَکْرٍ الصِّدِّیقِ، أَنَّهُ قَالَ لِرَسُولِ اللَّهِ صَلَّى اللهُ عَلَیْهِ وَسَلَّمَ: عَلِّمْنِی دُعَاءً أَدْعُو بِهِ فِی صَلاتِی، قَالَ: «قُلِ اللَّهُمَّ إِنِّی ظَلَمْتُ نَفْسِی ظُلْمًا کَثِیرًا، وَلا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا أَنْتَ، فَاغْفِرْ لِی مَغْفِرَةً مِنْ عِنْدِکَ، وَارْحَمْنِی إِنَّکَ أَنْتَ الْغَفُورُ الرَّحِیمُ»
از حضرت ابوبکر صدیق -رضی الله عنه- نقل می شود که به رسول الله -صلی الله علیه و سلم- گفت: به من دعایی بیاموزید که در نماز ان را بخوانم. ان حضرت ص فرمودند:" بگو پروردگارا همانا من بر خودم ظلم زیادی کردم و فقط تو گناهان را می آمرزی پس گناهان مرا از نزد خودت بیامرز و بر من رحم کن که همانا تو بخشنده و مهربان هستی".
منبع:مسند امام احمد، ج ۱، ص۱۸۷، حدیث ۸
عَنْ أَبِی مُوسَى رَضِیَ اللَّهُ عَنْهُ، قَالَ: قَالُوا یَا رَسُولَ اللَّهِ، أَیُّ الإِسْلاَمِ أَفْضَلُ؟ قَالَ: «مَنْ سَلِمَ المُسْلِمُونَ مِنْ لِسَانِهِ، وَیَدِهِ»
از ابو موسی اشعری رض نقل شده گفتند ای پیامبر، کدام اسلام برتر است؟ فرمودند :آنکه مسلمانان از دست و زبان وی در امان باشند
منبع:
صحیح بخاری ۱۱
صحیح مسلم ۴۲
____________________________________
منظور اینست که مسلمان حقیقی با گفتار و کردار خود دیگران را نمی آزارد بلکه ادب زبان و دست را نگاه می دارد